Ankara BRİKS-ə qəbul olunmaq istəyir və eyni zamanda Rusiyanı Krımı tərk etməyə çağırır. Ərdoğan Putindən strateji güzəştlər götürərək Kremlə siqnallar göndərməkdə ustadır.
Milletinsesi.az xəbər verir ki, bunu Mərkəzi və Şərqi Avropa üzrə ekspert İvan Preobrajenski “Döyçe Velle” üçün yazdığı məqaləsində deyib.
“Rusiya dövlət mediası və rəsmiləri Vladimir Putinin Türkiyəyə gözlənilən səfərini təxminən bir gün müzakirə ediblər. Əvvəlcə Sergey Şoyqu bildirib ki, Rusiya prezidenti Türkiyə lideri Rəcəb Ərdoğanın Ukrayna ilə enerji infrastrukturuna zərbə vurmamaq barədə sazişlər bağlamaq təklifi ilə razılaşmağa hazırdır. Sonra mediada Putinin guya laynerini müşayiət etmək üçün döyüş təyyarələri tələb etdiyi, lakin Türkiyənin qəbul etmədiyi barədə məlumatlar peyda oldu. Nəhayət, Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bildirib ki, Türkiyəyə iki illik təxirə salınan səfər hazırlıqlar tamamlandıqdan sonra baş tutacaq. Görünür bu, Moskvanın istədiyi kimi deyil, Ərdoğanın “ədalətli sülh Krımın Ukraynaya qaytarılması deməkdir” ifadəsi ilə bitdi”, – ekspert bildirib.
Preobrajenskinin sözlərinə görə, Rusiyanın Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı təcavüzünün əvvəlindən Türkiyə təcavüzkar və qurban arasında kifayət qədər uğurla tarazlıq qurur, hər iki ölkə ilə sərfəli ticarət aparır və mövcud vəziyyətdən Cənubi Qafqaz və Qara dəniz regionunda təsirini kəskin şəkildə artırmaq üçün istifadə edir:
“Məsələn, Ərdoğan Qarabağla bağlı problemi həll etməyə və onu Azərbaycanın nəzarətinə keçirməyə nail oldu. Türkiyə prezidenti iyulun sonunda Türkiyənin İkinci Qarabağ müharibəsində birbaşa iştirakını tanıyıb.
İndi isə Ərdoğan Putin və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə birlikdə Ermənistanın Zəngəzur bölgəsindən tranzit dəhlizini keçirir. Bu marşrut onu İrandan kəsəcək və sanksiyaya məruz qalan qaçaqmalçılıq üçün potensial kanallardan birini bağlayacaq. Təəccüblü deyil ki, İran buna qəti şəkildə qarşı çıxır və hətta Moskvanı öz narazılığı ilə bağlı birbaşa xəbərdar edir.
Belə görünür ki, iranlılar Ukraynaya qarşı müharibədə Putinin müttəfiqləridir. Onlar birbaşa iştiraklarını inkar etsələr də, yenə də Rusiyanı raketlərlə təmin edirlər. Belə görünür ki, Kreml indi öz müttəfiqini qıcıqlandırmamalıdır, lakin buna baxmayaraq, Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməsini tələb edən Azərbaycanın şərtləri əsasında tezliklə sülhün bağlanması və Zəngəzur dəhlizinin açılması üçün Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyana təzyiqlərini davam etdirir. Anlamaq çətindir, ona görə ki, Putin Türkiyə üzərindən, daha sonra Ermənistan vasitəsilə malların təşkilini Rusiya üçün çox vacib hesab edir, yoxsa onun üçün ən vacibi Ərdoğana kömək etməkdir?
Bundan əlavə, Rusiya və Türkiyəni rus qazının Avropa Birliyinə tədarükü də bağlayır. Onlar burada şərikdirlər, baxmayaraq ki, Ərdoğanın qazanacağı daha çox şey var. Rusiyanın “Qazprom”u güzəştə getməyə məcburdur. Əgər Ukraynadan tranzit indi elan olunduğu kimi 2025-ci ildən dayandırılarsa, o zaman bu, AB-yə gedən sonuncu boru kəməri marşrutu olaraq qalacaq. Nəhayət, Avropa Birliyinin susqun etirazına baxmayaraq, Rusiyanın “Rosatom” şirkəti Türkiyədə “Akkuyu” atom elektrik stansiyasını uğurla tikir”.
Ekspert onu da qeyd edib ki, bu əlaqələrə rəğmən, avtoritar liderin klassik üslubunda olan Ərdoğan vaxtaşırı Rusiya liderini aşağılamaqdan çəkinmir:
“Onların çox səmimi münasibəti var. Mətbuatın yazdığına görə, Putin Ukraynadan ehtimal edilən zərbədən ehtiyat edərək Rusiya qırıcılarının mühafizəsi altında ölkəyə uçmaq üçün icazə tələb edir. Amma Ərdoğan ona çox nəfis tərzdə xatırladır ki, Türkiyə NATO üzvüdür və Kremllə ancaq faydalı olduğu yerdə flört edir. İddialara görə, ruslara qırıcıları buraxa bilməyəcəklərini, çünki NATO hava hücumundan müdafiə sisteminin onları hərbi hədəflərlə səhv sala biləcəyini bildiriblər. Bu, Türkiyənin hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin artıq Rusiya döyüş təyyarələrini vurduğuna dair o qədər də incə olmayan bir işarədir.
Ərdoğan iki ildir ki, Putinin səfərini gözləyir və açıq şəkildə daha uzun müddət gözləməyə hazırdır. Avtoritar alfa kişiləri adi oyunlarını oynayırlar, hər hansı bir şəkildə bir-birlərini aldatmağa çalışırlar, çünki onların “təmizlik dünyasında” danışıqların nəticəsi bundan asılıdır. Üstəlik, onların bu yarışdan bir növ həzz aldıqlarından da şübhələnirəm.
Ərdoğan Putinlə əməkdaşlıqdan məmnundur, lakin görünür ki, o, Putini ya Cənubi Qafqazda itaətkar “ikinci nömrə” rolunda, ya da ən azı Ukrayna ilə sülh müqaviləsi layihəsi ilə gözləyir. Digər variantlar Ərdoğan üçün kifayət qədər sərfəli deyil və Putinin hələ də Türkiyə liderini Kreml qaydaları ilə oynamağa məcbur edəcək alətləri yoxdur”.
