İki ildən artıqdır ki, Ermənistan cəmiyyəti stress və daimi gərginlik içərisindədir.
Müharibədən sonra erməni cəmiyyətində bir çox psixoloji problemlər kəskinləşib, xəstələr daha çox olub.
Moderator.az xəbər verir ki, psixiatr və nevroloq Anahit Darabyan bunların əsasən depressiv pozğunluqları, panik atakları və ya aqressivliyi olan insanlar olduğu qənaətindədir.
“İnsanın gələcəyə inamı olmayanda, oğlunun xidməti və ya başqa bir şeylə bağlı qorxular yaranır, sonra panikaya başlayır və bu, təcavüz şəklində müdafiə reaksiyasına səbəb olur” deyə o Sputnik Ermənistana bildirib.
Psixiatr hesab edir ki, müharibə fonunda əhali arasında xəstəliklər kəskinləşib. Hər hansı bir stresli vəziyyətdən – müharibə və ya fəlakətdən – hisslər kəskinləşdiyindən və çaxnaşmaya meylli insanlar duyğularını idarə edə bilmirlər və hər şeyə şiddətlə reaksiya verirlər.
“Bəziləri əsəbi və ya həssas olur, digərləri isə aqressiv olur. Vərdişlərdə və davranışlarda köklü dəyişikliklər halları da var”, – deyə Darabyan bildirib.
Depressiv və panik pozğunluqları olan xəstələrdə əhvalın kəskin dəyişməsi, təcrid olunmaq cəhdləri, ünsiyyət qurmaq istəməməsi, qorxu, panika və s. müşahidə olunur. Bəzi hallarda insanlar özləri və ya qohumları vasitəsilə problemləri həll edirlər, lakin çox vaxt bir mütəxəssisin köməyinə ehtiyac duyurlar. Buna çox vaxt qorxular və yalnız ruhi xəstələrin kömək istəməsi stereotipi mane olur.
“Ermənistan cəmiyyətində çoxlu komplekslər var. Daha açıq və azad görünməyə çalışsaq da, biz çox qapalı və kompleksliyik”.
Psixiatr kimlərin daha tez-tez kömək istəməsi ilə bağlı suala cavab verdi ki, ona demək olar ki, bərabər sayda kişi və qadın müraciət edir. Qadınlarda çaxnaşma hücumları, kişilərdə isə hipokondriak fikirlər (sağlamlığı ilə bağlı əsassız narahatlıq) daha çox olur. Bəzən qadınlar öz sağlamlıq problemləri ilə diqqəti cəlb etməyə və bununla manipulyasiya etməyə çalışırlar. Çox vaxt onlar xəstəlikləri haqqında danışmaqdan məmnundurlar, kişilər isə əksinə, problemlərdən utanaraq onları gizlətməyə çalışırlar.
“Ancaq başqa bir tendensiya var. Son zamanlar psixoloqlara və psixoterapevtlərə baş çəkmək, sosial şəbəkələrdə terapiyanın nəticələrindən danışmaq və s.-də dəb halını alıb, geniş ictimaiyyət üçün eyni həllər təklif edən çoxlu “məşqçilər” var. Problemləri həll etmək üçün bunun nə dərəcədə effektiv olduğunu başa düşmək çətindir, lakin bu, şübhəsiz ki, insanları motivasiya edə bilər”, – Darabyan deyir.
Eyni zamanda qeyd edir ki, müxtəlif marafonlar və fərdi inkişaf kursları ciddi məyusluqlara, sonra isə depressiyaya səbəb ola bilər. Ona görə də onlara böyük ümidlər bağlamağa dəyməz. Mütəxəssisin fikrincə, hər bir insanın problemi fərdidir və onu nöqtəvi şəkildə həll etmək lazımdır. Təbii ki, bir resept hər kəsə kömək edə bilməz.
“Bundan əlavə, “məşqçilər” dominant mövqedən çıxış edirlər ki, bu, mənim fikrimcə, psixiatriya nöqteyi-nəzərindən yanlış və səmərəsizdir”, – deyə Darabyan vurğulayıb.
O, həmçinin bildirib ki, xəstələr əksər hallarda tibbi müalicə almağa, o cümlədən antidepresanların istifadəsinə etiraz etmirlər. Belələri də var, çox az olsa da, müəyyən bir dərman almaq üçün həkimə müraciət edirlər. Psixiatriya klinikasında müalicə ilə vəziyyət daha mürəkkəbdir: insanlar bura yalnız ekstremal hallarda gəlirlər.
